Nghề phi công là gì? Học gì và học ở trường nào?

1. Nghề phi công là gì?

Nghề phi công là công việc điều khiển, quản lý các hoạt động liên quan đến máy bay hoặc những thiết bị có liên quan đến lực động cơ đẩy, để vận chuyển hành khách, hàng hóa hoặc thực hiện các nhiệm vụ đặc biệt như cứu hộ, giám sát không phận, huấn luyện, hoặc quân sự.

Vai trò của phi công rất quan trọng trong đời sống hiện đại và sự phát triển kinh tế - xã hội. Đầu tiên, công việc của một phi công là đảm bảo an toàn cho các hành khách, hàng hóa trong mỗi chuyến bay và góp phần duy trì hoạt động ổn định của ngành hàng không. Ngoài ra, phi công cũng là cầu nối giữa các vùng miền, quốc gia, làm thúc đẩy giao thương, du lịch và hợp tác quốc tế.

Ở Việt Nam, trước sự phát triển mạnh mẽ của ngành hàng không cùng với sự ra đời và mở rộng của các hãng hàng không mới như Bamboo Airways, Vietravel Airlines… làm gia tăng nhu cầu tuyển phi công. Nhưng, nguồn phi công nội địa còn hạn chế, dẫn đến tình trạng các hãng phải thuê phi công nước ngoài và đầu tư đào tạo phi công trong nước.

Trong thời gian tới, dự báo thị trường hàng không sẽ tiếp tục được mở rộng, kéo theo đó nhu cầu tuyển dụng phi công sẽ ngày càng lớn. Đây là cơ hội tốt cho các sinh viên theo học ngành này.

2. Nghề phi công học những gì?

Để trở thành một phi công, bạn cần phải học một chương trình đào tạo đặc biệt chuyên sâu và nghiêm ngặt về điều khiển máy bay bao gồm cả lý thuyết và thực hành. Dưới đây là chi tiết những kiến thức cần học:

Kiến thức về lý thuyết hàng không

• Nguyên lý bay: Hiểu về máy bay, cách bay, lực nâng, lực cản và khí động học…
• Khí tượng hàng không: Nắm kiến thức về thời tiết, gió, mây, áp suất không khí.
• Điều hướng: Xác định đường bay, sử dụng bản đồ, GPS và định vị sóng radio.
• Luật hàng không: Các quy định về chuyến bay, quyền hạn và trách nhiệm.
• Kỹ thuật, cấu tạo máy bay: Hệ thống động cơ, điện, thủy lực, điều khiển, thiết bị điện tử.
• An toàn bay, xử lý tình huống khẩn cấp.

Huấn luyện thực hành

• Bay thực tế: Tập lái máy bay thật dưới sự giám sát.
• Mô phỏng: Tập điều khiển trong các tình huống mô phỏng sát thực tế.
• Kỹ năng giao tiếp với đài kiểm soát không lưu (ATC): Dùng tiếng Anh chuyên ngành hàng không.

3. Các môn học thi xét tuyển nghề phi công

Khác với những ngành nghề khác, để trở thành phi công, bạn không cần phải thi đại học. Thay vào đó, ứng viên sẽ tham gia khóa học đào tạo, có thể kéo dài 14 - 24 tháng tại các cơ sở huấn luyện do Cục Hàng không Việt Nam chính thức phê chuẩn. Như vậy, kết quả thi đại học - cao đẳng dựa trên các tổ hợp môn không có nhiều giá trị đối với trường hợp thi làm phi công.

Để được tuyển sinh vào khóa đào tạo phi công, bạn phải đáp ứng chuẩn các yêu cầu về sức khỏe, ngoại hình, ngoại ngữ và một số tiêu chí đặc biệt mà trung tâm đào tạo yêu cầu.

4. Tiêu chí để trở thành một phi công

Nếu muốn tham gia vào chương trình đào tạo phi công, bạn cần thỏa mãn các tiêu chí khắt khe từ phía trung tâm huấn luyện. Yêu cầu chi tiết dưới đây:

Sức khỏe:

• Thị lực và thính lực đảm bảo tốt
• Hệ thần kinh, hệ tim mạch, đường hô hấp đều khỏe mạnh
• Sức khỏe tốt

Vì phi công phải bay với tần suất dày đặc và phải có khả năng thực hiện các tác vụ phản xả, đưa ra các quyết định khẩn cấp nên yêu cầu có sức khỏe tốt để đảm bảo mọi hoạt động diễn ra thuận lợi.

Ngoại hình

• Chiều cao: Nam cao từ từ 1m65 trở lên, Nữ từ 1m60 trở lên.
• Cân nặng: Nam từ 54kg trở lên, Nữ từ 48 kg trở lên.
• Ngoại hình cân đối, không có khuyết tật, không có sẹo, diện mạo ưa nhìn.

Một phi công không được có sẹo lớn trên người vì nó có thể ảnh hưởng đến việc chịu áp lực ở độ cao khi đang bay. Các vết sẹo có thể dẫn tới nguy cơ bị rách hoặc chảy máu khi cơ thể nở ra lúc ở độ cao hàng nghìn mét.

Độ tuổi:

• Từ 18 đến 33 tuổi.

Trình độ:

• Tốt nghiệp THPT trở lên.
• TOEIC 550 trở lên còn hiệu lực.
• Giao tiếp tốt, tự tin, có khả năng viết và nói tiếng Việt lưu loát; không ngọng, lắp.
• Lý lịch bản thân và gia đình rõ ràng.
• Không có tiền án, tiền sự.

5. Công việc của nghề phi công

Công việc của một phi công không chỉ đơn thuần là lái máy bay trên bầu trời, mà còn phải thực hiện một số công việc khác để đảm bảo quá trình bày diễn ra thuận lợi và thoải mái nhất. Vậy, một phi công cần phải thực hiện các công việc dưới đây:

Chuẩn bị cho chuyến bay:

• Tiếp nhận thông tin, chuẩn bị - kiểm tra về thông tin đường bay, chuyến bay chi tiết nhất.
• Kiểm tra phục vụ cho công tác trước chuyến bay như số lượng hành khách, khối lượng và số lượng hàng hóa trong chuyến bay, nguồn nguyên/nhiên liệu phục vụ cho chặng bay, các thiết bị điều khiển máy bay, nhằm đảm bảo sự an toàn tuyệt đối trước chuyến bay.

Quá trình bay:

• Vận hành lái máy bay theo chỉ dẫn và thông báo của hệ thống kiểm soát không lưu.
• Đối với hành khách, phi công sẽ người thực hiện thông báo, chỉ dẫn các thông tin cụ thể thời gian bay, thời gian hạ cánh, các lưu ý với hành khách, tình hình thời tiết.
• Đối với các nhân viên trong chuyến bay: Phi công điều hành các bộ phận trong vận hành -buồng lái và các bộ phận phục vụ bay.
• Đối với trạm kiểm soát không lưu: Phi công luôn phải tiếp nhận các thông báo, trả lời báo cáo về tình hình đường bay từ lúc bắt đầu đến khi kết thúc chặng bay, tránh rủi ro xảy ra.
• Viết lại báo cáo về quy trình cụ thể hay nhật ký chuyến bay.

6. Trường đào tạo nghề phi công tốt nhất

Việc chọn trường đào tạo phi công phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: chất lượng giảng dạy, cơ sở vật chất, mức học phí, ngôn ngữ đào tạo. Dưới đây là một số trường và trung tâm đào tạo phi công uy tín nhất tại Việt Nam:

Học viện Hàng không Vietjet (VJAA)

Học viện Hàng không Vietjet (VJAA – Vietjet Aviation Academy) là trung tâm đào tạo hàng không chính thức trực thuộc Vietjet Air. Trường đào tạo phi công, kỹ sư hàng không, tiếp viên và các vị trí chuyên môn khác cho hãng và ngành hàng không Việt Nam.

Tùy từng khóa học và chương trình liên kết quốc tế tại học viên, chi phí học phi công có thể dao động từ 80.000 USD - 120.000 USD (~1,9- 2,8 tỷ VNĐ). Ngoài ra, học viện còn có cách chính sách hỗ trợ tài chính và cam kết tuyển dụng sau khi tốt nghiệp đối với các học viên xuất sắc.

• Địa chỉ: Khu công nghiệp Long Bình, TP. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai (gần TP.HCM).
• Website: https://vjaa.edu.vn

Học viện Hàng không Việt Nam (VAA)

Học viện Hàng không Việt Nam (VAA – Vietnam Aviation Academy) là cơ sở đào tạo hàng không hàng đầu tại Việt Nam, trực thuộc Bộ Giao thông Vận tải. Đây là nơi chuyên đào tạo đa ngành về hàng không bao gồm phi công, kỹ thuật hàng không, quản lý vận tải hàng không, điều hành bay…

Học viện Hàng không Việt Nam có thời gian đào tạo: Khoảng 18 - 24 tháng (tùy chương trình) và giảng dạy chủ yếu bằng ngôn ngữ tiếng Anh chuyên ngành phi công. Học phí của học viện dao động từ 1,8 - 2,4 tỷ VNĐ tùy từng khóa và quốc gia thực hành bay.

• Địa chỉ: 104 Nguyễn Văn Trỗi, Phường 8, Quận Phú Nhuận, TP. Hồ Chí Minh
• Website: https://vaa.edu.vn

Trường Phi công Bay Việt (Viet Flight Training)

Trường Phi công Bay Việt (Viet Flight Training - VFT) là trung tâm đào tạo phi công dân dụng uy tín và chuyên nghiệp tại Việt Nam, trực thuộc Vietnam Airlines. Trường đã đào tạo hàng ngàn phi công trong đó có nhiều người đang công tác tại các hãng hàng không lớn như Vietnam Airlines, Bamboo Airways, Vietjet Air…

Theo học tại trường Phi công Bay Việt, bạn sẽ được tham gia khóa đào tạo kéo dài từ 18 - 24 tháng, tùy theo tiến độ từng học viên, với mức học phí dao động từ 80.000 – 120.000 USD (~1,9 - 2,8 tỷ VNĐ).

• Địa chỉ: 117 Hồng Hà, Phường 2, Quận Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh
• Website: https://vietflighttraining.com

Công ty Hàng không Tre Việt (Bamboo Airway)

Công ty Cổ phần Hàng không Tre Việt (Bamboo Airways) là một trong những hãng hàng không tư nhân lớn nhất tại Việt Nam. Bamboo không trực tiếp giảng dạy lý thuyết và thực hành bay, nhưng công ty có hợp tác với các trung tâm đào tạo bay uy tín tại: Mỹ, Úc, New Zealand, Philippines.

Sau khi học viên hoàn thành chương trình và lấy bằng CPL, công ty sẽ hỗ trợ chuyển đổi bằng về Việt Nam và tổ chức phỏng vấn, thi đầu vào và nếu đạt - sẽ huấn luyện chuyển loại (Type Rating) cho máy bay Airbus A320/A321 hoặc Boeing 787. Mức học phí đào tạo tại Bamboo Airways dao động từ 1,8 - 2,5 tỷ đồng.

• Địa chỉ: TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định
• Website: https://www.bambooairways.com

Stanford Aviation international Company (SAIC)

Stanford Aviation International Company (SAIC) là đơn vị hợp tác quốc tế về đào tạo phi công dân dụng tại Việt Nam, thông qua việc liên kết với các học viện hàng không uy tín ở nước ngoài như Mỹ, New Zealand, Philippines… Nếu tham gia đào tạo tại SAIC, bạn sẽ phải trải qua khóa học khoảng 18 - 24 tháng với chi phí dao động từ 1,8 - 2,2 tỷ VNĐ.

• Địa chỉ: TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam
• Website: https://saic.edu.vn

7. Yêu cầu và kỹ năng của nghề phi công

Công việc của một phi công khá phức tạp và bạn phải học hỏi rất nhiều kỹ năng với các kiến thức chuyên môn nhất định. Dưới đây là các yêu cầu chi tiết:

Yêu cầu bằng cấp, chứng chỉ:

• Ưu tiên ứng viên tốt nghiệp đại học chuyên ngành liên quan đến hàng không hoặc các chuyên ngành có liên quan, hoặc tốt nghiệp THPT có kết quả cao với các khối ngành tự nhiên, ngoại ngữ,…
• Ưu tiên ứng viên đã được đào tạo qua các kỳ thi cả lý thuyết lẫn thực hành tại các học viện, trường về chuyên ngành bay. Hiện nay, có 4 loại chứng chỉ như: chứng chỉ phi công thương mại - CPL(được cục hàng không công nhận), chứng chỉ năng định bay bằng thiết bị - IR, chứng chỉ MCC - chứng chỉ bay kết hợp tổ lái với nhiều thành viên, chứng chỉ lý thuyết phi công vận tải hàng không - ATPL

Yêu cầu kiến thức chuyên môn:

• Ứng viên có kết quả học tập các môn khối khoa học tự nhiên như toán, lý, hóa với điểm số cao.
• Nắm rõ quá trình vận hành - điều khiển - lái máy bay cùng những thông số kỹ thuật khác.
• Hiểu,có kiến thức sâu rộng về thiết bị máy móc, vận hành.

Yêu cầu kỹ năng:

• Kỹ năng điều hành, quản lý và vận hành trên chuyến bay.
• Xử lý và giải quyết các vấn đề liên quan đến máy móc, thiết bị phục vụ cho chuyến bay.
• Kỹ năng ngoại ngữ: Đạt trình độ B2 trở nên với các chứng chỉ như TOEIC hay IELTS…
• Sử dụng kết hợp các giác quan linh hoạt thông qua quan sát, lắng nghe, tiếp nhận thông tin.
• Sử dụng các tri giác phát hiện các vấn đề liên quan đến máy móc, thiết bị, khả năng đoán biết tình hình.
• Kỹ năng sắp xếp công việc, đảm bảo các yếu tố đúng và đủ cho công việc của nhân viên và hành khách.
• Kỹ năng giao tiếp là điều rất cần thiết với phi công.

Ngoài ra, một phi công cần có khả năng làm việc với nhịp độ thời gian dày đặc, có sự tập trung cao độ, chịu được áp lực cao, có tinh thần trách nhiệm với công việc.

8. Cơ hội và thách thức của nghề phi công

Nghề phi công là một trong những ngành nghề cao cấp, được kính trọng và được rất nhiều người quan tâm. Nhu cầu nhân lực trong ngành luôn tăng đặc biệt là tại các quốc gia có nền hàng không đang phát triển mạnh. Tại Việt Nam, các hãng hàng không lớn như Vietnam Airlines, VietJet Air, Bamboo Airways… liên tục tuyển dụng, đầu tư thành lập các cơ sở đào tạo phi công riêng. Đây là cơ hội việc làm cho các ứng viên có niềm đam mê được bay trên bầu trời.

Ngoài ra, một trong những yếu tố thu hút các bạn trẻ chọn nghề phi công vì đây là ngành có mức thu nhập tốt với chế độ đãi ngộ hấp dẫn. Không chỉ chinh phục được giấc mơ bay cao, du lịch ở nhiều nơi, phi công còn nhận mức thu nhập có thể lên đến 10,000 USD/tháng (gần 260,000,000 VNĐ/tháng). Tại Vietnam Airlines, thu nhập trung bình của các phi công là 115,3000,000 VNĐ/tháng. Mức thu nhập của phi công có thâm niên sẽ cao hơn kèm theo cơ hội làm việc tại nước ngoài.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, tiềm năng, nghề phi công cũng đối diện với nhiều thách thức. Bạn phải đối mặt với vấn đề sức khỏe khi thường xuyên xảy ra tình trạng mệt mỏi khi có các chuyến bay liên lục địa kéo dài đến hơn 10 tiếng đồng hồ, đầu óc kém tỉnh táo, khó tập trung vì không khí loãng ở độ cao trên tầng bình lưu.

Các phi công cũng phải đối mặt với sự thích nghi về thay đổi múi giờ, đồng hồ sinh học và khả năng sắp xếp công việc. Lịch trình bay thường xuyên, sinh hoạt gián đoạn, hay phải xa gia đình có thể ảnh hưởng khá nhiều cuộc sống của một phi công.

Ngoài ra, phi công phải chịu áp lực lớn vì phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hàng trăm sinh mạng cũng như các hàng hóa có giá trị. Bất kỳ sai sót nhỏ nào cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, các sự cố kỹ thuật không mong muốn.

Tóm lại, nghề phi công là một công việc không hề dễ dàng yêu cầu bạn phải có nhiều kiến thức chuyên môn và kỹ năng điều hành và xử lý tình huống tốt. Để trở thành một phi công thực sự bạn phải trải qua trường lớp đào tạo khắt khe với mức chi phí lớn. Tuy nhiên, nghề phi công mang lại cho các ứng viên mức thu nhập hấp dẫn với nhiều cơ hội việc làm. Nếu mong muốn tìm việc làm hàng không, bạn có thể truy cập Job3s.online để cập nhật thông tin mới nhất nhé.